Officially opening the much-awaited Garden Show and Trade Fair for this year’s 41^st Foundation Anniversary with the theme ‘Glocalizing to ACHIEVE’, Ms. Agnes Asuncion of Currimao, Ilocos Norte served as the occasion’s guest entrepreneur.  

Hailing with the aspirations of a mother, she is one who made her dreams her reality by starting as a small-scale producer of dragon cactus plants to a processor of dragon cactus wine and herbal soap. To date, she has made her line of products available in different local and national department stores.

Below is a transcript of her success story shared last January 15, 2019.

To become successful, it takes a lot of hard work, patience, persistence, determination, and positive outlook in life. Poverty is not a hindrance to success, but a motivation.

Idi timmawag ni Ma’am Suerte Dy a siak kano ti napilida nga agsao ita nga aldaw, nagwenak a dagus ta Kayatko met a ditoyko man a maibaga it innak panagyaman iti adu a tulongyo kaniak—ta saanko koma a naragpat ti kastoy nga estado ita no awankayo a timmulong kaniak idi ta mangrugrugiak pay laeng a mangiyusuat iti ar-arapaapek a negosio. Ti negosiok ita ket ti panagaramidko iti sabon ken wine nga aggapo iti dragon fruit nga iso ti innak ilaklako ita.

Ta uray no saanak a nakaturpos iti panagbasak iti kolehio, adukayo a nangtulong kaniak a naanus a nangisursuro ken nangsursuro kaniak. Ket ita, dagita nga insuroyo kaniak isu iti armas ken gamengko a nangrugiak a nagnegosyo.

Kayatko man nga ibinsabinsa dagiti different agencies a nagtitinnulong a nangpapigsa ken nangted iti wisdom kaniak no kasanoak a nagbalin nga entrepreneur.

Ti PhilRice-Jica ken LGU-Currimao ket isuda ti nangimula ti bukel kaniak a nangsursuro no kasano iti nasayaat a panagtalon ken panagpatanor iti pagay ken dagiti nateng ken dadduma pay. Ti met PGIN ken MMSU, isuda ti nangisuro kaniak no kasano ti agaramid iti sabon. DOST a nangted iti lbre a packaging ken equipment a pagaramid iti sabon. DTI ken DA a mangiprompormote iti produkto nga innak ar-aramiden, mapalokal ken nasional man. Idi 2010, in-nominate-nak ti PhilRice a most outstanding woman farmer. Ket uray no saan a siak ti nangabak, nakaalaak met ti medal a silver award. Ditak met a napadasan ti nagian iti five-star hotel.

Ken ti MMSU a nangpa-training kaniak no kasano ag-bookkepping tapno maammuak no adda met la naganansiak. Isuda pay idi ti nangted iti financial assistance a pinagpaaramidko iti display ken curing cabinet. Ket ditoy MMSU, maysaak pay nga estudianteda iti School-on-the-Air. Ket ita, agpakpakaasiak kadakayo a dikayo koma maum-uma a tuulongkaniak ta masapulko manen iti production area iti wine iso a pautangandak koma manen tapnon makaaramidak iti production area nga inpa-rquire ti FDA tapnon mairelease ti LTO ket maka-supply-akto metten, saan la ditoy lokal ken nasional no di ket pati internasional. Ta saying met dagiti naggastuak a tests no dagiti produktok ket madik maikamakam iti building-na.

Rugianak man iti agsarita panggep no kasanoak a nagbalin a negosiante. Idi ubingak, awan pulos iti awan kadakami ta ni nanang ken tatangko, saanda met a nakaturpos a nagbasa ta maysada laeng nga agtaltalon ken agkalkalap. Ket didiayko a naimatangan iti rigat ti panagbiagmi.

Idi nakalpasak iti high school, napanak idiay Manila. Nagself-supporting-ak. Nagtrabahoak iti rabii ket agbasbasaak iti aldaw. Nag-one semester-ak laeng ta uso idin ti agabroad ket pinadasko met. Nagtrabahoak a kas domestic helper diay Hongkong iti las-ud iti 22 years. Ngem gapo ta mamiss-ko met ti familiak, nagawidak for good tapnon madinnaak met ida. Uray ta adda metter savingsko dunak idi, ta nagtennagak iti maysa nga investment plan, pension plan, ken educational plan para dagiti annakko gapu ta naturposko metten ida a binayadan. Ket dayta a time metten nga watenmi koman dagidi nga investmentmi. Ngem daksanggasat ta awan met a pulosen ti naalami. Aglalo idi ket adda iti 4^th year college tay inauna nga anakko. Awan pulos ti urnognmi ta naitennagko amin kadagidiay nga investment plan. Ta namnamaek nga maawatmi kadaydi a tawen. Gapu ti pannakapukaw dagidi a nagbannugak, dyata manen a nariknak ti rigat ti panagbiag. Ayatko laeng a mapagraduarko ti inauna nga anakko, nag-back ti farming-kami nga agasawa ket ditak a napatunayan a ti agtaltalon, iso pay laeng ti kasayaatan a trabahjo, ta no nagagetka laketdi, dakdakkel pay iti masapulam ngem tay mapan agabroad. Kaya, I am proud to be a farmer.

Gapo iti napasamak kanyami a na-scam iti nagbannuganmi, saan a daydiay a napasamak iti nakadismayaak. Ngem gapo iti pannarabay iti Apotayo a Dios, imbilangko daytoy a challenge no kasano a malasatko amin dagitoy.

Gapo ta continuous iti it-ited iti nadumaduma nga agencies kasla iti MMSU, PhilRice-JICA, DOST, PGIN, DA, ken DTI, dita a pinagtitiponko amin a nasurksurok, impapusok,. Ekn immulak iti panunotko tapnon mataginayonko daytoy a negosiokita nga iso ti naggapuan iti pinagpabasak kadagitoy annakko.

Idi 2003, iso ti innak pinag-for good. Gapu ta awan ti trabahok a simmangpet, pinagtrainingnakami ti PhilRice –JICA a nagkinnammayenda iti LGU Currimao. Dita a nasursurokl no kasano a mapaadu ti apit uray no bassit laeng ti talonmo.

Iti tawen 2008, ditoy a nangrugiak a nagmula iti dragon fruit. Nangrugiak laeng iti 2 a puon gapo ta nangina pay laeng idi. Agbalor 300 ti maysa a punon idi. Ket gapu ta maysakam alneg nga agtaltalon ken kasta met a madama payla nga agbasbasa iti kolehio ti nnakko, limited laeng ti innak nagatang. Diak pay ketdi koma nakagatang idi ta ti maysa nga agtaltalon ket bassit laeng ti masapsapulanna.

Ngem at that time, adda naangay a Farmer’s Congress. Adda met naangay a pasalip for the farmers ket maysaak a nakilana iti Question-and-Answer portion. Kaasi ni Apo, napagasatanak a nangabak. Daydi naawatko a rpize, I used it to buy dragon fruit seedling. Siempre, biningayko daydi a premiok ta gimmatangak pay idi ti organic and I saved some for my children’s allowance.

Gapo ta kada adda umay a bisita sadiay balaymi, kayatda ti gumatang ti puon ti dragon fruit, ditoyal a nagpanunot nga agpaado iti mulak. So I made seedlings out of the two dragon fruit plants I bought during the Farmer’s Congress. Idi year 2009, napagbalinko a 70 posts daydi mulak. And after a year, nagbalinen a 300 posts ti mulak.

Gapu ta nagpa-seminar ti Provincial Government and MMSU iti panagaramid iti sabon, nagseminarkami met. And after 1 month, nakapagbalinak ti sabon nga isu ti immuna a produktok.

Napadakkelko ti negosiok a sabon ket gapu ta umad-adu ti demand ken kasta met a kasapulak ti packaging, ditoy a tinulungannak me tti DOST nga isuda ti nangted ti packaging dagiti sabon. Gapu ta umad-adu manen ti prutas, nagpaseminar manen ti DOST ken MMSU nga agaramid iti arak. Nagatendarak manen. Ket kinuna ni Sir Jonathan a siak kano laeng ti nakapagbalin kadagupan amin a nagseminar. 30kami amin idi. Kaasi ni Apo, dagit a produkton, isudan I isup-suppolyko kadagiti Pasalubong Center entire Region 1 ken Negosyo Center.

Idi laeng kalman, nag-open ti pHilippine OTOP Hub sadiay Laoag International Airpost ket kaasi ti Apo, maysa met ti produktok a napili a maidisplay sadiay. Ken babaen iti project da Governor ken Vice Governor, maysaak met a mapmapan aglaklako sadiay Quezon City every month. Ti met DA Region 1, is-isponsorandak met a mapmapan agte-trade fair idiay Manila, ket dita a naam-ammo ti produktok.

Ania pay laeng ti aramidem no dika aggaggaget ket nagadu a tumulong kenka. Kaya, bawal ang tamad kung gusto mong mag-succeed.

Ket idi 2017, maysaak manen a napili nga agseminar ti Kapatid Mentor Me (KMME) a project ni Sec. Mon Lopez, tay Go Negosyo. Nakalpaskami met iti 10 modules. Ket dita a napadasko met a naasitgan ni President Duterte. Idi koa, mabuybuyak laeng isuna iti T ngem dita a naasitgak metten isuna. Maipanggep iti panagtrainiingko iti Go Negosyo, maysaak manen a napan nagattend ti OTOP Fetsival idiay Thailang, Napankami nag-benchmark idiay Siam Banana Plantation ken Mulberry Farm.  

Ti la maibaga kaniayo, kakabsat, no kayatyo ti agballigi iti biag, set your goals and be courageous enough to achieve by being open-minded, gather information, and have the right decision. And don’t forget that in every situation, whether good or bad, there is always our God who helps us to achieve our dreams and survive in the battle of life. Continue believing in God and continue to ask his wisdom.

Again, thank you very much amin kadakauo a nagaget a tumultulong ken mangisursuro kaniak. Utangko a naimbag a bakem dagitoy nga ayatyo ita ta no awankayo, kaanko maachieve daytoy a dreamko. Saanakto a makasubalit kadakayo amin. Thank you is not enough for me to say. I love you all, thank you, and God bless.

Mabuhay MMSU, mabuhay tayong lahat. Let us make our dreams come true. Let us be passionate to achieve. Thank you and good day!

Truly, perseverance and faith pays a good dose of interest in the long run. Everything committed to God and there’s success chasing you.

Tara, business tayo!

• MMSU conducts 2024 Extension Projects Review

  APR 07, 2025

  By Joycel Lagrio, STRATCOM CorrespondentThe MMSU Extension Directorate held the 2024 Extension Projects Review on March 21 at the ILAARRDEC One-Stop Information Shop at the Crops Research Laboratory to assess the progress and impact of the university’s completed extension programs.Presenters i... [view more]
• MMSU-Jollibee Group Foundation farmers eye 101-ton white onion yield for 2025

  MAR 21, 2025

  By Joycel Lagrio, STRATCOM CorrespondentPASUQUIN, Ilocos Norte–Mariano Marcos State University (MMSU), Jollibee Group Foundation (JGF), and local farmers are poised to increase white onion output from 24,000 kilos in 2024 to 101 tons this year.Farmer-beneficiaries pledged this during the Techn... [view more]
• “Parambak” caps MMSU@47 celebration

  FEB 19, 2025

  By Joycel Lagrio, STRATCOM CorrespondentTo culminate its 47th Foundation Anniversary, Mariano Marcos State University (MMSU) hosted the 7th Parambak ditoy MMSU on February 14, emphasizing the impact of its extension and research programs on community development and agricultural innovation.Held in f... [view more]
• MMSU trains Sarrat farmers on corn production and marketing

  APR 02, 2025

  By Joycel Lagrio, STRATCOM CorrespondentTo boost the production and marketing of MMSU Glut 1 corn, an improved variety of honey corn, the university, in collaboration with the Municipal Agriculture Office of Sarrat, conducted a skills development training for farmers in Brgy. San Andres, Sarrat, on... [view more]
• LGU Burgos partners with MMSU-CIT for teacher training

  JAN 28, 2025

  By Jerylvin RabagoThe local government unit (LGU) of Burgos signed a memorandum of agreement (MoA) with MMSU on January 20 to enhance the skills and teaching capabilities of local educators through the College of Industrial Technology’s (CIT) banner extension program.Under the CIT’s Upgr... [view more]